Elazığ'dan hayvancılıkta çığır açan buluş

FÜ Sivil Havacılık Uçak Bakım Onarım Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burak Tanyeri, FÜ Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rişvanlı'nın süt sığırlarında ciddi ekonomik kayba neden olan mastitisin çözümüne ilişkin öneride bulunması üzerine AR-GE çalışması başlattı.

Tanyeri ve ekibinin geliştirdiği, "antimastitör" adı verilen cihaz içerisinde bulunan solüsyon, sığırın memesine uygulanarak memenin dezenfeksiyonu ve gönderilen elektrik sinyali sayesinde de sağımla açılan meme ucunun kapanması sağlanıyor. Bu sayede sığır bakterilere karşı korunuyor. Cihazla sığırlarda verim kaybı ve hayvanın ölümüne de neden olabilen mastitis hastalığının önüne geçiliyor.

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen cihaz ABD, Kanada, Avustralya, Irak, Azerbaycan, Uganda, Fas ve Cezayir'in aralarında bulunduğu 11 ülkeye ihraç ediliyor.

Üreticilere yüzde 100 hibeyle dağıtıldı

Elazığ Valiliği, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Elazığ Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği eliyle yapılan denemeler sonucu cihazın faydalı olduğu görüldü. Süt üretimi yapan küçük işletmelere de ulaşması amacıyla 100 aileye yüzde 100 hibeli cihaz desteğinde bulunuldu.

Tanyeri, çiftliklerde ciddi ekonomik kayıplara neden olan mastitis hastalığının çözümü hususunda, dünyada bir ilki gerçekleştirdiklerini belirtti.

Cihazla bu hastalığı önlemeyi başardıklarını ifade eden Tanyeri, şunları kaydetti:

"Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rişvanlı hocamızın bir istişare toplantısında memenin anatomisini anlattığı sırada memedeki düz kaslar ile uçaklarda kullandığımız çekvalf sistemlerinin (Tek yönlü akış sağlayan bir kontrol elemanı. Elektronik kontrollü olanlarında spiral bir yay içerisinde hareket eden bir tıkaç bulunur. Elektrik yükü verildiğinde tıkaç hareket ederek akışa yol verir) çok benzediği zihnimde canlandı. Daha sonra memedeki düz kasları elektrik sinyalleriyle uyararak tıpkı çekvalflerdeki gibi kapatabilir miyiz diye bir düşünceyle yola çıkarak testlere başladık. Bunun mühendislik çalışmasını yaparak önce elektrik sinyal cihazı ürettik daha sonra mezbahada canlı hayvan kesimi yapılırken veteriner asistan arkadaşlarımız oradaki meme dokusunu organ banyosuna alarak laboratuvara getirdi. Laboratuvarda ürettiğimiz elektrik sinyali cihazıyla buradaki kas dokunun hangi sinyal aralıklarında çalıştığı yönünde bir deney yaptık. Sonra gördük ki kasın köküne meme sinyallerini uyguladığımızda kas istediğimiz yönde, istediğimiz doğrultuda kasılarak büzüşüyor."

"Dünyanın birçok ülkesine ihraç ediliyor"

Tanyeri, sağım sırasında açılan meme ucunun doğal olarak yaklaşık 1 saat 45 dakika sonra tamamen kapanabildiğini, bu süre içerisinde bakteri girişine açık halde bulunduğunu dile getirdi.

Ürettikleri cihazın bu süreyi bir saniyeye düşürdüğünü vurgulayan Tanyeri, şöyle devam etti:

"Cihazımız, ulusal ve uluslararası patentle tescillendi. Cihaz dünyanın birçok ülkesine ihraç ediliyor. Uçak mühendisliği bilgisiyle hayvancılığa uygulanmış olan bu buluş niteliğindeki ürünümüz Elazığ'da üretilerek tüm dünyaya ihraç edilir hale geldi."

Tanyeri, cihazın ulusal ve uluslararası fuar ve yarışmalarda önemli ödüller aldığını; İngiltere, Almanya ve Yunanistan'da yayın yapan uluslararası dergilerde makalelerinin yayınlandığını sözlerine ekledi.

"Üniversitemizdeki AR-GE çalışmalarını destekliyoruz"

Vali Numan Hatipoğlu da ülkenin faydasına yönelik çalışmaları desteklemeye gayret gösterdiklerini söyledi.

Üretilen cihazın faydalı olduğunun anlaşılması üzerine düzenledikleri tanıtım toplantısıyla 100 küçük aile işletmesine cihaz desteğinde bulunduklarını aktaran Hatipoğlu, "Ülkemiz AR-GE faaliyetleri açısından her geçen gün daha iyi noktaya gidiyor ama yeterli olabilmesi mümkün değil çünkü teknolojinin, bilimin hızla geliştiği bir dünyada yaşıyoruz. Bu anlamda tüm çalışmaların hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekiyor. Bu çerçevede üniversitemizdeki AR-GE çalışmalarını destekliyoruz." diye konuştu.

Elazığ Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ümit Fırat Turan da cihaz sayesinde üreticilerin daha kaliteli süt üretmeye başladığını belirtti.

Turan, "Kaliteli sütün yanında hayvanlarımızın mastitis olması engellendiği için veteriner ve ilaç masraflarımız da gerilemeye başladı. Memeleri sağlıklı kaldığı için hayvanlar daha sağlıklı oldu. Cihaz sayesinde süt ve et verimlerini artırmaya başladık." dedi.