'Türk somonu' 36 ülkeye ihraç ediliyor
Türkiye'nin çeşitli illerindeki baraj göllerinde kurulu tesislerde yetiştirilen alabalıklar, Karadeniz'deki kafeslerde olgunlaştıktan sonra Türk somonu olarak 36 ülkeye ihraç ediliyor.
Bingöl, Kahramanmaraş, Malatya, Sivas, Kayseri, Yozgat, Erzurum ve Erzincan gibi illerdeki tesislerde yetiştirilen alabalıklar, belirli bir grama ulaştıktan sonra Karadeniz'deki tesislere gönderiliyor.
Alabalıklar, Karadeniz'de bulunan balık tesislerindeki kafeslerde olgunlaştıktan sonra Türk somonu olarak 36 ülkeye satılıyor.
Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği verilerine göre, Türkiye'den Ocak-Ekim 2022 döneminde 36 ülkeye 41 bin 17 ton Türk somonu ihraç edilerek 302 milyon 194 bin 330 dolar gelir sağlandı.
10 aylık Türk somonu ihracatı, 21 bin 88 ton ürün karşılığı 120 milyon 800 bin 63 dolar kazanılan geçen yılın aynı dönemine göre miktarda yaklaşık yüzde 95, gelirde yüzde 150 arttı.
En fazla ihracat gerçekleştirilen 10 ülke sırasıyla Rusya Federasyonu, Almanya, Vietnam, Japonya, Tayland, Belarus, Çin Halk Cumhuriyeti, ABD, Kanada, Myanmar oldu.
Yılın 10 ayında Rusya Federasyonu'na 22 bin 635 ton Türk somonu ihraç edilerek 166 milyon 367 bin 516 dolar kazanç elde edildi.
Rusya Federasyonu'nu 35 milyon 886 bin 539 dolarla Almanya, 30 milyon 308 bin 617 dolarla Vietnam, 30 milyon 308 bin 455 dolarla Japonya, 11 milyon 15 bin 541 dolarla Tayland, 6 milyon 662 bin 482 dolarla Belarus, 6 milyon 385 bin 173 dolarla Çin Halk Cumhuriyeti, 4 milyon 575 bin 231 dolarla ABD, 3 milyon 615 bin 521 dolarla Kanada ve 1 milyon 747 bin 857 dolarla Myanmar takip etti.
Bingöl'ün Yayladere ilçesinde yaklaşık 1700 rakımlı dağların arasında yer alan Özlüce Baraj Gölü üzerinde Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün desteğiyle 2020'de kurulan alabalık üretim tesisi sayısı, su ve iklimin elverişli olması dolayısıyla 7'ye yükseldi.
Bingöl'de bu yıl 11 ayda 1275 ton alabalık yetiştirildi. 7 tesiste aktif olarak üretim yapılan ilçede, kurulan 9 tesiste ise gelecek yıl üretime başlanması planlanıyor. Bingöl Tarım ve Orman İl Müdürü Burhan Bahadır, Özlüce Baraj Gölü'nü su ürünleri yetiştiriciliğine açtıklarını, üretimin giderek arttığını söyledi.
Bahadır, burada yetiştirilen balıkların Karadeniz üzerinden yurt dışına Türk somonu olarak satıldığını, bu çalışmanın kentteki diğer barajlarda da devam edeceğini belirterek, "2023'te izin verdiğimiz firmalarla birlikte toplam kapasitenin 4 bin tona ulaşmasını bekliyoruz." ifadelerini kullandı.
Ülke genelinde alabalık üretimi yapan bir şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Yurdakul Sözeri de 2021'in başında Tarım ve Orman Bakanlığının da desteğiyle Bingöl'de kendilerine tahsis edilen alanda yaklaşık 2 bin ton üretim kapasiteli yatırım gerçekleştirdiklerini dile getirdi.
Sözeri, "Destek sayesinde Bingöl Organize Sanayi Bölgesi'nde, burada yetiştirdiğimiz balıkların işlenmesi ve buradan direkt Avrupa'ya ihracatıyla ilgili çalışma başlattık. Bu çalışmayı önümüzdeki yıl nisan veya mayıs ayına kadar tamamlamayı düşünüyoruz." diye konuştu.
Su kaynakları bakımından son derece zengin olan Kahramanmaraş'ta 57 işletmede yılda 7 bin 500 ton alabalık üretiliyor. Kentten geçen yıl yaklaşık 850 ton somon adayı, Karadeniz'e gönderildi.
Malatya'da yılda 52 milyon yavru alabalık üretiliyor. Kentteki tesislerden Karadeniz'deki kafeslere yıllık ortalama 950 ton balık naklediliyor.
Samsun'un Bafra ilçesinde de Derbent Baraj Gölü'nde yetiştirilen ve belirli büyüklüğe ulaşan yavru alabalıklar denizde yetiştirilerek Türk somonu olarak ihraç ediliyor. Alabalık üreticisi Sezgin Arslan, Bafra Derbent Baraj Gölü'nde 14 tesisin üretim yaptığını, tesislerin alabalık kapasitesinin 6 bin 650 ton olduğunu söyledi.
"Yılın belli aylarında Derbent Baraj Gölü'ne bıraktığımız yavru alabalıkları 500 gram ve 1 kilogram yapıp buradan kasım ayından itibaren denize indirmeye başlıyoruz. Yaptığımız işin ihracat piyasası var. Bunun için mutluyuz. Türk somonundan umutluyuz, gelecek vadediyor. Bununla ilgili fuarlara meslektaşlarımız katılıyor, Türkiye'mizi ve balığımızı iyi bir şekilde temsil ediyor. Daha da iyi olacağını düşünüyoruz."
Sivas'ın Suşehri ilçesindeki Çamlıgöze Baraj Gölü'nde bir firma, yılda 3-4 bin ton alabalık yetiştiriyor. İlçeye 15 kilometre uzaklıktaki Çamlıgöze Baraj Gölü'nde firmanın balık üretim alanlarında irili ufaklı 170 kafes bulunuyor. Firma, Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesindeki tesislerinde yumurtadan yavruya dönüştürdüğü balıkları Çamlıgöze Baraj Gölü'ne getirerek somon adayına dönüştürüyor. Burada 500 gram ile 1 kilogram arası büyüklüğe ulaşan alabalıklar, Karadeniz'e gönderiliyor.
Yozgat'ın Çekerek ilçesindeki Süreyyabey Barajı'nda 14 işletme, 90 kafeste yılda yaklaşık 2 bin ton alabalık yetiştiriyor. Üretilen alabalığın 1300 tonu somon adayı olarak Karadeniz'e naklediliyor.
Kayseri'de Yamula Barajı'nda 16 tesis faaliyet gösteriyor. Bu yılın ilk 6 ayında 700 tonu somon adayı olmak üzere 6 bin ton alabalık Karadeniz'deki tesislere sevk edildi.
Erzurum'un Aziziye, İspir, Oltu, Olur, Pasinler, Pazaryolu, Şenkaya, Tortum, Uzundere ve Yakutiye ilçelerindeki baraj ve kara tesislerinde su ürünleri yetiştiriciliği yapılıyor. Kuzgun, Arkun, Ayvalı, Demirdöven ve Pazaryolu bölgelerinde bulunan 41 kafes ve 23 kara tesisinde 5 bin 532 ton balık üretimi yapılıyor. Üretilen balıklar sofralık olarak iç pazarın yanında 1 kilogramın üstüne çıktığında somon üretimi için canlı olarak Karadeniz'e gönderiliyor. Balıklar buradaki kafeslerde büyüdükten sonra ihraç ediliyor.